“ผักกาดขาวปลีที่เป็นที่ต้องการของตลาดนั้น จะต้องหัวใหญ่กำลังดี กาบอวบ ทรงสวย” ซึ่งนี่คือคำบอกเล่าของเกษตรกรมืออาชีพอย่างคุณสายฟ้า เฮ่อเฮงวัฒนากิจ ลูกชายคุณหว่างเซ้ง เฮ่อเฮงวัฒนากิจ เกษตรกรที่อำเภอพบพระ จังหวัดตาก ผู้สืบทอดอาชีพการปลูกผักกาดขาวปลีและจะมาแชร์ประสบการณ์กว่า 20 ปีของครอบครัวในการปลูกผักชนิดนี้ให้ได้ผลิตผลดีเป็นที่ต้องการของตลาด ซึ่งในช่วงนี้ก็เข้าใกล้ฤดูหลักของการปลูกผักกาดขาวปลีกันแล้ว คุณสายฟ้าจึงขอนำกลเม็ดเคล็ดลับมาแบ่งปันให้พี่น้องเกษตรกรได้เตรียมความพร้อมไปด้วยกันอย่างละเอียด
ผักกาดขาวปลี เป็นผักที่ได้รับความนิยมและเป็นที่ต้องการของตลาดเสมอ มักเป็นวัตถุดิบในหลากหลายเมนูแสนอร่อย ไม่ว่าจะเป็นแกงจืด ผัดผัก ผักแกล้มน้ำพริก หรือเมนูที่กำลังเป็นที่นิยมอย่างกิมจิก็ตาม ซึ่งโดยทั่วไปผักกาดขาวปลีแบ่งออกเป็น 2 ชนิดหลักๆ คือ ผักกาดขาวปลีกาบแข็งและผักกาดขาวปลีกาบอ่อน ซึ่งแตกต่างกันที่ลักษณะการห่อปลี โดยผักกาดขาวปลีกาบแข็งนั้นจะห่อหัวแน่นกว่า ซึ่งที่อำเภอพบพระ จังหวัดตากนี้ถือเป็นหนึ่งในแหล่งปลูกผักกาดขาวปลีชนิดกาบแข็งคุณภาพสูงของไทย
เปรียบเทียบลักษณะของผักกาดขาวปลีกาบแข็ง (ซ้าย) และผักกาดขาวปลีกาบอ่อน (ขวา)
“ที่ อ.พบพระ เกษตรกรจะปลูกทั้งกะหล่ำปลี พริก และผักกาดขาวปลี แต่ครอบครัวเลือกที่จะปลูกผักกาดขาวปลี เพราะให้ผลิตผลไวที่สุด แค่ 35-45 วัน ก็เก็บเกี่ยวผลิตผลได้แล้ว อีกทั้งยังสามารถปลูกได้หลายรอบภายใน 1 ปี” คุณสายฟ้ากล่าว
เคล็ดลับการปลูกนั้นเริ่มต้นจากการคัดเลือกสายพันธุ์ที่มีคุณภาพและตลาดนิยม โดยคุณสายฟ้า เล่าว่า “สายพันธุ์ผักกาดขาวปลีที่ปลูกอยู่ตอนนี้คือ “บิ๊กบูม 389” ของเจียไต๋ จุดเด่นคือเข้าหัวไวมาก ขนาดทรงกำลังดี น้ำหนักต่อหัวประมาณ 1-1.3 กิโลกรัม แม่ค้าชอบมาก ปลูกแล้วไม่มีปัญหาเรื่องการหาตลาดรองรับ ที่สำคัญผักกาดขาวปลีพันธุ์บิ๊กบูม 389 สามารถปรับตัวได้ดีและทนต่อทุกสภาพอากาศ”
ในอดีตนั้น เนื่องด้วยครอบครัวของคุณสายฟ้ามีพื้นที่เพาะปลูกที่จำกัดเพียง 15-20 ไร่ ทำให้ต้องปลูกผักกาดขาวปลีสายพันธุ์ต่างๆ สลับกันไป ซึ่งหลายครั้งที่ปลูกบางสายพันธุ์แล้วพบปัญหาเน่าไส้ จึงได้ค้นหาสายพันธุ์ที่มีความต้านทานโรคและได้หันมาปลูก ผักกาดขาวปลี บิ๊กบูม 389 ซึ่งเป็นผักกาดขาวปลีแบบกาบแข็งแทน
นอกจากนี้ ในเรื่องของการเก็บเกี่ยวและตลาดนั้น คุณสายฟ้า กล่าวเสริมว่า “ผักกาดขาวปลีพันธุ์บิ๊กบูม 389 สามารถเก็บผลิตผลได้ไว มีทรงสวย น้ำหนักดี ผลิตผลโดยเฉลี่ยสูง ประมาณ 8-10 ตันต่อไร่ มีแม่ค้ามารับซื้อถึงแปลง ถ้าขายแบบเหมาไร่กับแม่ค้าจะอยู่ที่ประมาณ 27,000 บาท แต่ถ้าขายเองแบบชั่งกิโลฯ บางทีอาจได้ถึงไร่ละ 4-5 หมื่นบาทเลยทีเดียว” (ราคาขึ้นกับฤดูกาลและปัจจัยทางการตลาด)
ทั้งนี้ คุณสายฟ้าได้อธิบายถึงวิธีการปลูกผักกาดขาวปลีให้ได้ผลิตผลสูงคุณภาพดีตรงตามความต้องการของตลาด ดังนี้
1. การเตรียมดิน เริ่มจากตากดินให้แห้งประมาณ 7-10 วัน จากนั้นจึงย่อยพรวนให้ละเอียด ใส่ปุ๋ยคอกลงคลุกเคล้า
2. การเตรียมแปลงปลูก ให้เว้นระยะห่างระหว่างแปลงประมาณ 50 เซนติเมตร และระยะห่างระหว่างต้นที่ 30 เซนติเมตร โดยหากเป็นหน้าฝนอาจเพิ่มระยะอีกประมาณ 5 เซนติเมตร เพื่อให้การระบายน้ำในแปลงดีขึ้น ลดความเสี่ยงต่อโรค และยังช่วยให้ผลิตผลมีขนาดใหญ่ขึ้น น้ำหนักต่อหัวเพิ่มขึ้น
การจัดการแปลงปลูก
เนื่องจากผักกาดขาวปลีมีระบบรากตื้น เมื่อขาดนํ้าจะทำให้ชะงักการเจริญเติบโต พืชจะแสดงอาการขาดโบรอน (หนึ่งในธาตุอาหารพืชประกอบที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช) ซึ่งสังเกตได้จากลำต้นจะกลวง เนื้อเยื่อฟ่ามเป็นสีดำ ต้นแคระแกร็น ส่วนแกนหรือไส้ของลำต้นจะเกิดอาการแยกแตกออก หรือเน่ากลวง ระบบรากจะไม่สมบูรณ์ บางครั้งจะเน่าเสียไปด้วย ในขณะเดียวกัน การให้ความชื้นสูงเกินไปก็อาจจะทำให้เกิดการระบาดของโรคเช่นกัน ผักกาดขาวปลีต้องการความชื้นที่พอเพียงและสมํ่าเสมอ โดยเฉพาะระยะที่ห่อหัว ควรรักษาความชื้นไว้ 70-85 % ของความสามารถในการอุ้มนํ้าของดิน
ลักษณะการให้น้ำในแปลงปลูก
3. การเพาะกล้า การปลูกผักกาดขาวปลีนั้นใช้การเพาะกล้า โดยเพาะประมาณ 20 วัน จากนั้นจึงนำต้นกล้าย้ายลงแปลง โดยเริ่มจากการคัดเลือกเมล็ดพันธุ์สายพันธุ์ที่มีคุณภาพ อาทิ สายพันธุ์ “บิ๊กบูม 389” ซึ่งมีอัตรางอกสูง ทำให้ไม่ต้องลงทุนเพาะหลายรอบ โดยปริมาณการใช้เมล็ดพันธุ์ผักกาดขาวปลี บิ๊กบูม 389 เจียไต๋นั้น 1 กระป๋อง (400 กรัม) มีเมล็ดพันธุ์ 100,000 เมล็ด สามารถปลูกได้ 8-10 ไร่
ต้นกล้าผักกาดขาวปลี บิ๊กบูม 389
4. การบำรุงต้น เคล็ดลับสำคัญของการให้ปุ๋ยที่เกษตรกรต้องระวังคือ ไม่ให้เม็ดปุ๋ยตกลงในซอกใบ เพราะจะทำให้ใบเน่าและเสียราคาได้ โดยระหว่างที่ปลูกผักกาดขาวปลีนั้น เกษตรกรต้องคอยเดินดูแปลงให้ละเอียด เพราะหากมีโรคและแมลงเข้ามา จะได้จัดการได้ทันท่วงที ซึ่งเกษตรกรส่วนใหญ่จะนิยมใส่ปุ๋ย โดยใช้การหยอดระหว่างต้น ห่างจากทรงพุ่มประมาณ 10 เซนติเมตร
ภาพแสดงลักษณะของใบเน่าจากการให้ปุ๋ยไม่ถูกวิธี
5. การให้ปุ๋ยในแต่ละระยะ
5.1 ครั้งที่ 1 ช่วงก่อนย้ายกล้าลงแปลงปลูก เป็นการใส่ปุ๋ยรองพื้นเพื่อเพิ่มธาตุอาหาร ให้ดินพร้อมสำหรับการย้ายกล้าลงปลูก โดยใส่ปุ๋ยตรากระต่ายสูตร 16-16-16 Blue ในอัตรา 10 กรัมต่อผักกาดขาวปลี 1 ต้น
5.2 ครั้งที่ 2 ช่วงหลังย้ายกล้าลงปลูกในแปลง 10-15 วัน เพื่อเร่งการเจริญเติบโตของต้นและใบ ควรให้ปุ๋ยตรากระต่ายสูตร 21-0-0 และสูตร 16-16-16 Blue โดยผสมกันในอัตราส่วน 2:1 และให้ในปริมาณ 15-20 กรัมต่อต้น
5.3 ครั้งที่ 3 ช่วงหลังย้ายกล้า 25-30 วัน ควรใส่ปุ๋ยตรากระต่ายสูตร 13-13-24 ในปริมาณ 20-25 กรัมต่อต้น เพื่อเร่งให้ผักกาดขาวปลีเข้าหัว ช่วยให้ผักกาดขาวปลีห่อแน่น และได้น้ำหนักเพิ่มขึ้น
นอกจากขั้นตอนการปลูกให้ได้คุณภาพข้างต้น คุณสายฟ้าได้กล่าวปิดท้ายถึงการปลูกผักกาดขาวปลีให้ประสบความสำเร็จว่า “หากเราเลือกปลูกสายพันธุ์ที่มีคุณภาพอย่างผักกาดขาวปลี บิ๊กบูม 389 และหมั่นดูแลการเพาะปลูกอย่างเหมาะสมแล้ว ผักกาดขาวปลีจะให้ทรงสวย กาบใหญ่ หัวได้ขนาดตรงตามที่แม่ค้าต้องการ”
ผักกาดขาวปลีถือว่าเป็นหนึ่งในผักที่น่าปลูก เพราะในระยะเวลาไม่ถึง 2 เดือนก็สามารถเก็บเกี่ยว ขาย และสร้างรายได้ ทั้งยังมีตลาดรองรับเสมอ แต่สิ่งสำคัญคือการรักษาคุณภาพของผักกาดขาวปลีให้มีผลิตผลตรงตามความต้องการของผู้บริโภค สร้างความน่าเชื่อถือให้พ่อค้าและแม่ค้าเข้ามารับซื้อถึงไร่พร้อมตัดถึงแปลง ทั้งนี้ เพื่อสร้างรายได้ที่มั่นคงให้แก่พี่น้องเกษตรกรและเพื่อให้ผู้บริโภคได้รับประทานผักกาดขาวปลีที่มีคุณภาพ
สำหรับผู้ที่สนใจสามารถรับชมวีดีโอคุณสายฟ้าได้ทาง YouTube: Chia Tai Group Official: https://youtu.be/a3q8ly5WA04 หรือติดตามข่าวสารข้อมูลเกษตรอื่นๆ ได้ทาง Facebook: เมล็ดพันธุ์เจียไต๋ www.facebook.com/chiataiseed Facebook: www.facebook.com/Chiatai.group.official และเว็บไซต์ www.chiataiseed.com
